مازندنومه؛ سرویس محیط زیست و گردشگری، اشکان جهان‌آرای: زباله دیگر برای مازندرانی‌ها به یک کابوس تبدیل شده است. تقریبا در هر نقطه از این استان می‌شود رد این کابوس را دید. ساحل، رودخانه، جنگل، حاشیه جاده، زمین کشاورزی و هر جایی که حتی تصورش را هم نکنیم، زباله دیده می‌شود. اما همین زباله در جوامع پیشرفته سرمایه است. تا جایی که برخی کشورها اقدام به واردات زباله می‌کنند تا از آن انرژی تولید کنند.

مدت‌هاست که در مازندران موضوع مدیریت پسماند به یک اولویت برای مسئولان تبدیل شده است. اولویتی که در برخی شهرها نیز اقداماتی برای حل آن انجام شد و به نتیجه نرسید. مانند ساری که قرار بود از 3 سال پیش طرح تفکیک زباله از مبدا را اجرا کند، اما عملا اتفاقی در این حوزه نیفتاد. اما در یکی از روستاهای بخش دابودشت شهرستان آمل، مدتی است که اهالی با همکاری یک شرکت فعال در حوزه محیط زیست، اقدام به اجرای طرحی گسترده برای حل معضل زباله کرده‌اند. اهالی روستای «اسپیاربن» آمل بیش از دو ماه است که زباله‌های تولیدی خود را برای بازیافت و تولید کود ورمی کمپوست در اختیار یک شرکت فعال در حوزه محیط زیست قرار می‌دهند. با همکاری دهیار، اعضای شورای اسلامی، اهالی روستا و شرکت فراپاکسازان خاک آمل، زباله‌های این روستا بیش از دو ماه است که به شکل گذشته از روستا خارج نمی‌شود.

دهیار روستای اسپیاربن آمل در گفت‌وگو با همشهری با بیان این‌که اهالی روستا همکاری خیلی خوبی برای اجرای این طرح دارند، اظهار کرد: از زمانی که با شرکت خاک پاک آشنا شدیم، بنا بر پیشنهادهایی که هیأت رئیسه این شرکت داد، مشتاق شدیم که طرح در روستا اجرا شود و زباله را تفکیک کنیم. اکنون حدود دو ماه است که زباله‌ها در روستا تفکیک می‌شود. زباله خشک برای بازیافت فرستاده شده و زباله تر هم برای تبدیل شدن به کود ورمی کمپوست در اختیار شرکت قرار می‌گیرد.

«زینب کشتکار» افزود: در ابتدای کار یک جلسه مشترک داشتیم با اعاضی هیأت رئیسه شرکت داشتیم. کارشناسان شرکت در مرحله بعدی با همکاری پایگاه مقاومت بسیج، دهیاری و اعضای شورای اسلامی روستا در مسجد برای اهالی که بیشترشان خانم‌های روستا بودند مباحث را مطرح کردند. سپس خانه به خانه برای اجرای طرح مراجعه کردند و تفکیک زباله از مبدا به شکل جدی در روستا آغاز شد.

وی اظهار کرد: تا پیش از اجرای این طرح همه زباله‌های تولیدی روستا به منطقه عمارت می‌رفت. اما با اجرای این طرح زباله از روستا خارج نمی‌شود. به جز زباله‌های عفونی که به مرکز امحا انتقال داده می‌شود. این روستا 224 خانوار دارد که اکنون بیشتر خانواده‌ها در اجرای این طرح فعالیت دارند.

دهیار روستای اسپیاربن خاطرنشان کرد: زباله‌ها توسط دهیاری جمع‌آوری می‌شود. برای تسهیل در جمع‌آوری زباله نیز کیسه‌های مخصوص زباله خشک و تر در اختیار خانواده‌ها قرار داده شده است. هر سه‌شنبه زباله‌ها را جمع‌آوری می‌کنیم و در اختیار شرکت قرار می‌گیرد. برای زباله‌های عفونی هم سطل‌های ویژه‌ای در نظر گرفته شد.

کشتکار درباره هزینه‌های اجرای این طرح تصریح کرشد: هزینه اجرای این طرح بر عهده دهیاری است. اما هزینه‌هایی که برای  انتقال زباله به عمارت می‌پرداختیم بیشتر بود و اکنون هزینه کمتری را برای جمع‌آوری زباله می‌پردازیم. ضمن این‌که زباله خشک فروخته می‌شود و درآمد اندکی برای روستا هم دارد.

وی با بیان این‌که برای بهتر و گسترده‌تر اجرا شدن این طرح به حمایت مسئولان نیاز داریم، گفت: برای اجرای این طرح مقداری هزینه اولیه لازم است. تا کنون توانستیم این طرح را پیش ببریم و خوشبختانه مردم نیز پای کار آمدند. اما اگر مسئولان نیز حمایت‌هایی داشته باشند، مطمئنیم که روستاهای دیگر هم مایل به انجام این طرح می‌شوند. این طرح می‌تواند در همه روستاها و حتی شهرهای ما اجرا شود تا هم مشکل زباله و پسماند را حل کنیم و هم هزینه‌هایی که برای جمع‌آوری و امحاء زباله می‌شود کاهش یابد.

* از 3 سال پیش فعالیت‌های محیط زیستی را آغاز کردیم

مسئول روابط عمومی شرکت فراپاکسازان خاک آمل نیز در این باره گفت: حدود یک سال است که این شرکت ثبت رسمی شده است و کار می‌کنیم. اما از حدود 3 سال پیش فعالیت‌های محیط زیستی را آغاز کردیم. سعی کردیم با فعالیت گسترده‌تر در فضای مجازی زمینه را برای اجرای چنین طرحی آماده کنیم. کانال «هُرهز» را ثبت کردیم تا فقط در حوزه محیط زیست آمل فعالیت داشته باشیم.

«پدرام جباری» اظهار کرد: بیش از 30 سال است که فعالان محیط زیستی می‌خواهند مشکل زباله را حل کنند، اما نمی‌شود. فعالان این شرکت سعی کردند در ابتدا از تجربیات آن‌ها استفاده کنند. در گذشته گاهی اقداماتی هم انجام می‌شد، اما در نهایت همه زباله‌ها به منطقه عمارت می‌رفت. این انرژی را از کسانی که فعال بودند می‌گرفت.

عضو هیأت رئیسه این شرکت نیز گفت: دریافتیم که باید بدانیم با زباله تفکیک شده چه کنیم. شرکت ورمی کمپوست را تاسیس کردیم و پس از تولید تصمیم گرفتیم زباله تر را نیز وارد چرخه تولید کود کنیم. با ترکیب کود گاوی برای جذب شیرابه زباله تر این اتفاق ممکن شد. زباله خشک هم برای بازیافت جمع‌آوری می‌شود. چند جلسه با دهیار و شورای محل برگزار کردیم و برنامه را به طور دقیق گفتیم، سپس در مسجد با اهالی صحبت کردیم. هدف اول ما هم خانم‌های روستا بودند. چون خانم‌ها معمولا بیشتر دغدغه سلامت دارند و مهم‌تر این‌که در تولید و مدیریت پسامند و زباله منزل نقش مهمی ایفا می‌کنند.

«روزبه فاطمی‌پور»  با غیرقابل پیش‌بینی خواندن استقبال مردم روستا از اجرای طرح اظهار کرد: در دو سه جلسه چیزی که پیش‌بینی نمی‌کردیم اتفاق افتاد. ما قصد داشتیم برای جذب خانوارها به اجرای این طرح کارهای فرهنگی مانند اجرای تئاتر، موسیقی و نمایشگاه‌های هنری را در روستا داشته باشیم. البته هنوز هم چنین برنامه‌ای داریم. اما اهالی روستا پیش از این‌که دست به چنین اقداماتی بزنیم پای کار آمدند و طرح را آغاز کردند. در واقع مردم از ما جلوتر بودند. دست کم 60 درصد روستا در مدتی کم پذیرفتند که این کار را انجام دهند و طرح با سرعت زیادی پیش رفت.

این فعال اجتماعی و محیط زیستی خاطرنشان کرد: با توجه به استقبال خوب اهالی روستا و نتیجه مثبتی که در کوتاه‌مدت دریافت شده، با اعضای شورای پنجم آمل نیز وارد مذاکره شدیم که اگر تمایل دارند و کمکی از دست‌شان بر می‌آید همکاری‌هایی را داشته باشیم. به این شکل که اسپیاربن پایلوت اجرای این طرح باشد و به مرور اجرای طرح را به روستاهای دیگر و در نهایت شهر آمل برسانیم.

عضو هیأت رئیسه شرکت فراپاکسازان خاک آمل تصریح کرد: این روستا روزانه حدودا یک تن زباله تر و خشک دارد. طبق استانداردهای زباله نیز حدود 60 تا 70 درصد تر و مابقی خشک است. این وضعیت در همه روستاهای منطقه هست و می‌توان طرح را به سایر روستاها تعمیم داد. بخشدار دابودشت هم به ما پیشنهاد داد که در همه روستاهای منطقه این کار را کنیم. معتقدیم این ظرفیت در منطقه وجود دارد. در همین استان دستگاه‌هایی تولید شده که می‌تواند زباله تر را به کمپوست تبدیل کند تا از آن برای تهیه ورمی کمپوست استفاده شود. اما این اتفاقات به هماهنگی و حمایت مدیران و مسئولان نهادهای مرتبط نیاز دارد.

فاطمی‌پور با تاکید بر این‌که اجرای این طرح به شکل قابل توجهی از هزینه‌های حمل و دفع زباله‌ها می‌کاهد، اظهار کرد: زباله‌ها یک روز در میان توسط ماشین‌های حمل زباله تا منطقه عمارت می‌رفتند. برای روستا صد هزار تومان هم عدد بزرگی است. حالا این زباله‌ها در محلی نزدیک‌تر تخلیه می‌شوند که برای حمل، عدد قابل توجهی صرفه‌جویی می شود. ضمن این‌که خود زباله در نهایت مال روستاست، یعنی ما پیمانکار طرح هستیم و نمی‌توانیم نسبت به زباله تصرف داشته باشیم. این زباله مال مردم است و اگر به شکل اصولی طرح اجرا شود، خروجی مالی آن به روستا برمی‌گردد. امیدواریم که این طرح به شکل گسترده در روستاهای دیگر نیز اجرا شود.