مازندنومه؛ سرویس محیط زیست و گردشگری، کلثوم فلاحی: احداث سد فینسک مدتی است مردم مازندران را به خود مشغول کرده است. سدی که گفته شده با احداث آن، مازندران هم به روز دیگر استان‌های بی‌آب تبدیل می‌شود؛ موضوعی که از سوی مسئولان مازندرانی تکذیب شده و می گویند این سد به منابع آبی مازندران دست درازی نمی‌کند. این سد در منطقه جغرافیایی استان سمنان قرار دارد اما از منابع آبی مازندران تامین خواهد شد. مخالفان احداث این سد، کمپین «نه به احداث سد فینسک» را راه‌اندازی کرده‌اند. حسین اسلامی مسئول مرکز ساری شناسی و علی رمضانی پاجی استاد دانشگاه و پژوهشگر، از مخالفان احداث سد فینسک بوده و کمپین «نه به احداث سد فینسک» را راه‌اندازی کرده‌ند. با این فعالان فرهنگی و اجتماعی مرکز استان مازندران گفت‌وگو کردیم.

* با کویر کردن مازندران، مشکل سمنان حل نمی‌شود.

 حسین اسلامی درباره راه‌اندازی کمپین نه به احداث سد فینسک اظهار کرد: فینسک نام روستایی در مازندران بود که نمایندگان بهارستانی ما در سال 62 این روستا را به همراه چند روستای دیگر، از ساری جدا کرده و به خاک سمنان ضمیمه کردند.

مسئول مرکز ساری‌شناسی افزود: تهران ظرفیت این همه مهاجر و صنایع را نداشت و تصمیم بر این گرفتند که صنایع در فاصله 120 کیلومتری تهران، احداث شود.

وی با بیان اینکه سمنان زمین کویری لم‌یزرع، فراوان داشت و مانعی برای احداث کارخانه نبود، گفت: با اعتبار ویژه دولتی و حمایتی که برقرار بود، صنایع در سمنان استقرار یافتند.

این پژوهشگر مازندرانی ادامه داد: بدون برنامه و پیش‌بینی همه جانبه، ویژه‌خواران با زمین مفت و اعتبار حمایتی، در قلب کویر سمنان، بیش از 2هزار واحد صنعتی و تولیدی دائر کردند.

اسلامی تصریح کرد: اکنون با افزایش بی‌رویه جمعیت شهر سمنان، مردم این شهر و صنایع دچار بی‌آبی شده‌اند و تنها راه آب درمانی سمنان، حمله به منابع آبی مازندران بود.

وی یادآور شد: به همین منظوراست، چشمه روزیه که سرچشمه اصلی آب رودخانه تلار است را به سمنان بردند و سالانه بیش از 20 میلیون مترمکعب آب رودخانه تلار به تاراج رفت و اینک سروقت رودخانه تجن آمده‌اند.

اسلامی با بیان اینکه با احداث سد فینسک بیش از 65 میلیون مترمکعب آب از سرچشمه تجن به سمنان خواهد رفت، خاطرنشان کرد: این یعنی مرگ تجن و مرگ ساری با همه آنچه که در پایین دست تجن است.

وی با اشاره به اینکه امروز کمپین نه به احداث سد فینسک، فریادی است که ساری، تجن و مازندران را نکشید، اظهار کرد: با ویران کردن مازندران و آب درمانی سمنان با کویر کردن مازندران، مشکل سمنان حل نمی‌شود.

 *سرنوشت تلار نشان می‌دهد سمنانی‌ها در گذشته هم به تعهدات خود عمل نکردند

یکی دیگر از متولیان راه‌اندازی کمپین «نه به احداث سد فینسک» در این زمینه اظهار کرد: فینسک جزو شهریارکوه، از کوه‌های تاریخی بود که اسپهبدان در آنجا حکومت داشتند، این منطقه تا اوایل دهه 60 متعلق به مازندران بود و به همراه روستاهای چاشم، شلی، ملاده، تم، تلاجیم، کاورد، پرو و فولادمحله از مازندران جدا و به شهرستان مهدی‌‌شهر استان سمنان واگذار شد.

علی رمضانی پاجی افزود: آب چشمه از نیکوه نیزه‌وا و از ارتفاع 3810 متری سرچشمه می‌گیرد و تشکیل رودخانه‌ای به نام اسپه‌رود می‌دهد، این رودخانه پس از طی حدود 70 کیلومتر به سد شهید رجایی می‌ریزد و حدود 200 هکتار از اراضی پایین دست سد شهید رجایی را که بیش از 10 روستا است تامین می‌کند.

این پژوهشگر با بیان اینکه منطقه حفاظت شده پرور در همین مکان واقع شده، گفت: این منطقه گلوگاه سه منطقه حفاظت شده بندبن کیاسر، بولا دودانگه و پرور است، وجود پناهگاه حیات وحش منحصر بفرد در این منطقه مانند کل، بز و قوچ را شاهد هستیم. طبق مطالعات اولیه، با احداث سد فینسک، حدود 10 کیلومتر از این منطقه در طول سد آبگیری می‌شود و ارتباط این حیوانات که در فصل زمستان به منطقه پرور و در تابسان به رشته کوه دوبرار بولا و کیاسر رفت و آمد می‌کنند قطع خواهد شد.

رمضانی تصریح کرد: علاوه بر تهدید حیات وحش، وجود درختان نادر اورس و کچپ در منطقه هم با تهدید مواجه است چراکه با احداث سد، این درختان نادر زیر آب می‌روند.

 وی ادامه داد: همچنین بناهای تاریخی مصباح‌السطان و سالار افخم در روستای ملاده، با تهدید مواجه است.

رمضانی با بیان اینکه شروع اولیه احداث سد فینسک در سال 88 بود و سال 91 مطالعات اولیه شروع شد، خاطرنشان کرد: شروع به کار مجدد این سد از سال 96 انجام شد، نشست‌هایی با استاندار مازندران و مسئولان آب منطقه‌ای برای احداث این سد انجام و برای خرید زمین هم با مردم منطقه صحبت شده است.

وی با اشاره به اینکه می‌خواهند آب را از روستای پرور به طول صد کیلومتر پمپاژ کنند، اظهار کرد: با توجه به دمای بالای هوا در منطقه، بیشتر آب پمپاژی تبخیر می‌شود و این پمپاژ با مشکل مواجه است.

این پژوهشگر با بیان اینکه سمنانی‌ها در سال 67 چشمه روزیه خطیرکوه را هم از مارندران جدا کردند، افزود: این چشمه سربند رودخانه تلار بود، پمپاژ آب چشمه روزیه به سمنان، باعث بروز آسیب‌های جدی بر اکولوژی چشمه تلار شد.

وی با اشاره به اینکه پس از مدتی با توافق اولیه که سرریز این چشمه باید به مصارف زمین‌های پایین‌دست می‌رسید مجدد تمام آب چشمه را به سمنان انتقال دادند، گفت: همچنین چاه‌هایی در پایین دست چشمه حفر کردند و تمام آب چشمه را به سمنان بردند که موجب خشک شدن زمین‌های پایین دست و تخریب محیط زیست شد.

 این نویسنده تصریح کرد: سرنوشت تلار نشان می‌دهد سمنانی‌ها در گذشته هم به تعهدات خود عمل نکردند و اکنون با احداث سد فینسک، می‌خواهند به منابع آبی مازندران دست درازی کنند، آب سد فینسک قرار است برای مصارف کشاورزی و صنعتی در سمنان مصرف شود و این سوال مطرح است چرا خال حاصلخیز مازندران را نابود کنیم تا در خاک نامرغوب سمنان کشاورزی ایجاد شود.

رمضانی با بیان اینکه آب رودخانه اسپه‌رود 35 درصد از آب سد سلیمان تنگه را تامین می‌کند، یادآور شد: رودخانه‌های اشک‌رود، شیرین‌رود و اسپه‌رود تامین کننده سد سلیمان تنگه هستند و در تابستان، فقط اسپه‌رود است که می‌تواند تامین کننده آب سد سلیمان تنگه باشد. در تعجب هستم که مدیرعامل آب منطقه‌ای مازندران بدون مطالعه، اعلام کرده که اسپه‌رود فقط تامین کننده 6درصد از آب سد سلیمان تنگه است، همچنین استاندار مازندران بدون زحمت تحقیق میدانی، اعلام کرده  برگزار کنندگان کمپین فقط در فجازی مجازی شلوغ می‌کنند و این سد در حوزه آبریز مازندران نیست. از مسئولان انتظار داریم کارشناسی شده صحبت کنند.

وی با اشاره به اینکه در سال زراعی امسال، برخی مناطق در شهرهای جویبار، ساری و میاندورود به دلیل کم آبی از کاشت برنج محروم شدند، خاطرنشان کرد: در این شرایط که مازندران هم دچار کم‌آبی است چرا باید چنین تصمیمی گرفته شود؟

 رمضانی در پایان با بیان اینکه از نمایندگان که زحمت کشیده و در منطقه حضور یافتند تشکر می‌کنیم، گفت: درخواست ما توقف کامل احداث سد فینسک است نه سیاسی‌کاری مسئولان.