مازندنومه؛ سرویس فرهنگی و هنری، کلثوم فلاحی: اهمیت زبان مادری تا آنجاست که یک روز به عنوان زبان مادری در جامعه بین‌الملل با این عنوان نامگذاری شده تا توجه اقشار مختلف به زبان مادری جلب شود.زبان مازندرانی از جمله زبان‌هایی است که در آستانه فراموشی است و شاعران با سرایش شعر مازندرانی به ماندگاری این زبان کمک می‌کنند.

ایشکا(عشق) اثر مهران گلستانی ماچک‌پشتی، اسکیجه(هق‌هق) اثر مسعود بنی‌شیخ‌الاسلامی و تکو(کارگر) سروده شعبانی زلیکانی تازه‌های شعر مازندرانی است.

*اسکیجه

اسکیجه مجموعه شعرهای محلی مازندرانی است که توسط مسعود بنی شیخ‌الاسلامی گردآوری شده است. در این کتاب حدود صد شعر از شاعران مازندرانی آمده است.

در بخشی از مقدمه این کتاب به قلم رضا سالاریان آمده است: اسکیجه، رنج‌های مقدس فراموش شده مادران و پدرانمان، آن همه شادمانی‌های ساده و از عمق جان که در هجوم جیغ ماشین‌ها فرو نشست را یادآوری می‌کند.

با وجود این طیف چشمگیر شاعران بومی‌سرا، آیا نمی‌توان امید داشت که زبان و سنت‌های بومی را که به ورطه فراموشی و غبار سپرده شده‌اند دیگر بار احیا کرد، آیا نمی‌توان باور داشت که می‌توان آب رفته ز جوی را به جوی بازگرداند.

این کتاب در سال ۹۸ در صد صفحه توسط انتشارات وارش‌وا به قیمت ۲۵ هزار تومان منتشر شده است.

*تکو

تکو سروده شعبان زلیکانی (گلکار مازندرانی) است که ۲۱ سروده را در ۹۶ صفحه جای داده است.

تکو در زبان مازندرانی به معنای کارگر است، نام کتاب هم برگرفته از شعری به نام تکو است.

خدا ره شکر امه عاشقی سو دارنه هنو

هلی و سه دار تی تی بکو بو دارنه هنو

گل عمو بمرده بورده، ونه مزدیر ریکا

دوش سر نشونه بیل و بلو دارنه هنو

اسبه سفره ره روجا صوایی وه کانده وشا

مغ مغوی چشمه هم، زلال رو دارنه هنو

ونگ انه نال نال بن، من ته برارمی هنو

تیسا نون سفره وسته آبرو دارنه هنو...

اگه بورده گت بوا گرمه ونه نرم صدا

جت ازال، میل جونمرد تکو دارنه هنو...

خدا را شکر هنوز عاشقیم

هنوز شکوفه سیب و آلوچه عطر و بو دارد

گل‌عمو مرد و رفت، ولی پسر رشیدش

هنوز روی شانه‌اش بیل و کج‌بیل دارد

ستاره روجا سفره سفیدش را برای صبح می‌گشاید

هنوز چشمه "مغ‌مغو" آب زلال دارد

تا کنار پله صدا می‌آید که هنوز من و تو برادریم

هنوز نان خالی روی سفره آبرو دارد...

اگر پدربزرگ از دنیا رفت، صدای گرم او به گوش می‌رسد

خیش گاوآهن، در آرزوی جوانمردی کارگر و پرتلاش است...

این کتاب توسط انتشارات هاوژین به قیمت ۱۸ هزار تومان منتشر شده است.

*ایشکا

ایشکا مجموعه دیگری از تازه‌های شعر مازندران است.

مهران گلستانی درباره واژه "ایشکا" گفت: ایشکا ریشه در زبان کهن ایرانی دارد و سپس به ایشک و اشک در زبان پهلوی تغییر کرده است.

وی با اشاره به مفهوم عشق از واژه ایشکا، تصریح کرد: ایشکا در مفهومی دیگر به معنای بیشه و جای سرسبز است.

مجموعه ایشکا به زبان تپوری سروده شده و در بخشی از مقدمه این کتاب آمده است: ماچک‌پشت روستایی در ساری است که مردم آن گویش یگانه و ویژه در زبان مازندرانی دارند، به کار بردن واژه‌های ناب که هنوز در این روستا زنده و روان است و سراینده مجموعه ایشکا از این واژگان و گویش در اشعار خود بهره برده است.

آ خار ایشکا برو

آخ اگر ته اییمی

اتتا دلسو نمرده

اتتا تلاجی چم نکته

اتتا گریز هم مه میره په نموندسسه

تا ته سرین هاکرده بال سر جه

سیوایی، مه هر کش بززوان اندا

برو آ مه دتا بکوشت بر ره سو دینگن ای

امه روگا

سز سناری جار دله

پروک هچی دل توم اشمار سر

شه کشه دوسسی ره بوش

مه ره شه ورم اشش جه

شه دلوشا خجیر خونش جه

خاهون آ شه اسپه بال بک بود جه تیار هاکن

برو

آ خار ایشکا برو.

(بیا ای ایشکای خوب، آ اگر تو می آمدی امید و روشنایی در دل نمی‌مرد، کولی ماهی به دام نمی‌افتاد، نامه‌ای هم در گلویم نمی‌ماند، جدایی از سر بازوان همچون بالشت‌ات تا به اندازه دم و بازدم من است، بیا دو چشم خاموش‌ام را دوباره روشن ساز، دیدارگاهمان در دشت سبز شیفتگی، سر گاهنمای دلتنگی، بسته آغوش‌ات را بگشای، مرا با نگاه گرم خود، با آواز زیبا و دلگشای خود، شیفته و با بازوان سپید و خوشبوی خود آماده شیفتگی کن، بیا ای ایشکای خوب، بیا).

منظومه ایشکا توسط انتشارات هاوژین به قیمت ۲۵ هزار تومان منتشر شده است.