آزمون سراسری دانشگاهها و مراکز آموزش عالی مهم ترین رخداد آموزشی در کشور مان به حساب می آید وسالانه داوطلبان زیادی خود را برای شرکت در آن آماده می نمایند.

این آزمون به مرور زمان پیچید گی های زیادی پیدا کرده است که لزوم اطلاع رسانی دقیق و درست به داوطلبان در مراحل مختلف را آشکار می سازد.

آزمون سراسری دانشگاهها و مراکزآموزش عالی تأثیر زیادی بر روی نظام آموزشی ما داشته است وبه جرأت می توان گفت سایر بخش های جامعه اعم از صنعت،تجارت و اشتغال نیز به صورت مستقیم از آن تأثیر می پذیرد.

این تأثیر اکنون به قدری حاد شده که والدین و دانش آموزان از سالهای اویل دبیرستان به فکر کنکور و راه یابی فرزندانشان به دانشگاه هستند ، نکته مهم در این زمینه آگاهی از فرایند کنکور و ملزومات آن از زمان ثبت نام و حتی پیش از آن تا زمان انتخاب رشته می باشد.

شاید بتوان گفت مهم ترین مرحله پس از برگزاری آزمون سراسری انتخاب رشته توسط داوطلبان است که امروزه اهمیت زیادی پیدا کرده است.آگاهی داوطلبان از دانشگاهها ؛موقعیت جغرافیایی،نوع رشته ها،امکانات کالبدی دانشگاه از یک سو و شناخت داوطلبان از رشته های تحصیلی از سوی دیگر بر انتخاب رشته اثر می گذارند،ضمن اینکه اطلاع رسانی د رخصوص ویژگیهای فنی انتخاب رشته نیز گام مهمی در این مورد تلقی می شود از این رو بررسی موضوع و توصیف شرایط موجود از نظر میزان آگاهی داوطلبان از رشته های دانشگاهی و پیامدهای آن و چگونگی افزایش سطح آگاهی حائز اهمیت است.

 وضعیت موجود بررسی ها نشان می دهد بسیاری از داوطلبان پس از پذیرش اولیه برای انتخاب رشته با دشواریهای مواجه اند. در وضعیت کنونی میزان آگاهی داوطلبان از رشته های دانشگاهی، هنگام انتخاب رشته بسیار پایین بوده و این انتخاب اکثراَ براساس گرایش های اجتماعی خاص به آن رشته ها صورت می گیرد.

در تحقیقات صورت گرفته ،نشان می دهد که تقریباَ70%دانشجویان پذیرفته شده در دانشگاه ها از رشته تحصیلی خود شناخت کافی ندارند. علل شکل گیری وضعیت موجود عوامل متعددی د رشکل گیری وضعیت موجود و در فرایند انتخاب رشته داوطلبان تأثیر گذار است .عده ای سر درگمی و ناکامی بسیاری از جوانان در انتخاب رشته دانشگاهی و شغل، بويژه پس از دوره دبیرستان در موارد بسیاری، ناشی از عدم شناخت واقعیت های وجودی خویش و محیط و نیز انتخاب های نا آگاهانه و نا صحیح می دانند(زندی پور 1370).

گروهی دیگر،مهمترین عوامل تأثیر گذار بر نحوه انتخاب رشته دانشجویان پذیرفته شده در دانشگاهها را عواملی مانند:صرفاَ ورود به دانشگاه ، استعداد شخصی ،امکان خدمت در تحصیل این رشته ها،اهمیت و اعتبار رشته از نظر علمی و پیدا کردن شغل،می دانند( نصفت 1354).

عده ای دیگر انتخاب رشته تعداد زیادی از دانشجویان سال اول دانشگاهها را،ناشی از فشار خانواده برای تحصیل در رشته هایی می دانند،که تصور کردند پس از فراغت از تحصیل،درآمد بیشتر و منزلت اجتماعی بالاتر در انتظار آنهاست(مقبهدی 1372).

تعدد گزینه های انتخاب رشته ها در نظام فعلی پذیرش دانشجو دیگر علتی است که بیان می شود .

به طور کلی عوامل مختلفی وجود دارد که سبب شده بسیاری از داوطلبان رشته هایی را انتخاب کنند که نخست هیچ آگاهی از آن ندارند

1. نبود اطلاع رسانی درست و صحیح

 2. فقدان آزادی کافی در تعیین رشته مورد علاقه

 3. موقعیت های اجتماعی

 4. امکان پیدا کردن شغل

 5. علاقه بدون آگاهی

 6. کسب درآمد بالا(به ویژه نزد پسران)

 7. تاکید والدین

 8. صرفاَ ورود به دانشگاه دردسته بندی دیگر

می توان عوامل شکل دهنده وضعیت موجود را در سه بخش تحلیل نمود.

بخش اول مربوط به داوطلبان و استعداد،علاقه و انگیزه های شخصی آنانمی باشد.

بخش دوم مربوط به جامعه، سیستم و وضعیت اقتصادی (به ویژه اشتغال)،اجتماعی و سیاسی آن برمی گردد.

 بخش سوم مربوط به شرایط منطقه ای، موقعیت جغرافیایی و فرصت های مناطق می باشد.

 پیامدهای وضعیت موجود

 انتخاب رشته دانشگاهی و ادامه تحصیل در رشته هایی كه بدون آگاهی و شناخت کافی صورت گرفته،پیامدهای در پی خواهد داشت،که مهم ترین آنها عبارتند از :

 1. آثار سوء عاطفی، روانی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی

 2. جلوگیری از بروز خلاقیت ها ونو آوری های آموزشی

 3. ایجاد اضطراب در جوانان و خانواده ها

 4. پدید آمدن هنجارهای غلط اجتماعی و روانی در میان جوانان

 5. هدر دادن اموال عمومی و سرمایه جوانان

 6. بی انگیزگی دانشجویان درانجام تکالیف درسی و درمسیر پیشرفت تحصیلی

 راه حل ها

به منظور بهبود وضعیت موجود و کسب اطلاع از رشته های دانشگاهی و دستیابی به شناخت و دانش کافی درباره هر یک از گروه های تحصیلی در مقاطع عالی دو اقدام مؤثرفردی و سازمانی دردو سطح افراد و داوطلبان و سازمان های مجری نظام پذیرش دانشجو،باید صورت گیرد.

 در سطح فردی لازم است متقاضیان با اعضای خانواده ،با دوستان و هم کلاسان ، با موسسات فعال در زمینه رشته های دانشگاهی و با افراد حقیقی متخصص و کارشناس به مشاوره بپردازد ، تا شناخت خود را به رشته های دانشگاهی افزون نمایند.

 اما در سطح سازمانی ، باید نظام اطلاع رسانی قوی در دستگاه آموزش عالی کشور و بویژه در سازمان سنجش و نیز در نظام آموزش و پرورش در طول دوره تحصیلی متوسطه،شکل گیرد.

در این راستا تولید نرم افزار آموزش اطلاع رسانی و توزیع آن در سطح مدارس و مراکز اطلاع رسانی به ویژه صدا و سیما پیشنهاد می شود.