مازندراني ، گيلکي نيست
يادداشت يکي از مخاطبان درباره ادبيات تبري.
زبان مازندرانی بازمانده‌ی زبان ایرانیان قدیم «پارسی میانه» است که در برابر زبان فارسی‌نو دیرتر و کمتر تحت کارایی زبان‌های بیگانه چون تازيان، مغول و تاتار که زمانی بر ایران حکومت کردند، قرار گرفته‌اند.
تا سده‌ی 5 ه.ق والیان تبرستان به‌خط پهلوی می‌نوشتند و سکه می‌زدند.
دو کتیبه که به خط پهلوی در رسٍکت واقع در دودانگه و گنبد لاجیم سوادکوه به‌دست آمده مؤید این نظر است
گویش تبری یا (مازندرانی)دارای پيشينه قابل توجهی بوده است. می دانیم که کتاب "مرزبان نامه" به گویش تبری نوشته شده و از آن زبان به پارسی دری برگردان شده است.
ابن اسفندیار دیوان شعری را به زبان تبری با نام "نیکی نامه" بازگو می کند و آن را به اسپهبد مرزبان بن رستم بن شروین نویسنده "مرزبان نامه" نسبت می دهد. در "قابوس نامه" نیز دو بیت به گویش تبری از نویسنده ثبت است.
ابن اسفندیار از برخی شاعران این سرزمین که به گویش تبری شعر می گفته اند یاد کرده و نمونه ای از سروده های ایشان را آورده است. در "تاریخ رویان" اولیاءالله آملی نیز ابیاتی از شاعران مازندرانی به گویش تبری ضبط شده است.
به تازگی چند نسخه خطی از برگردان ادبیات تازيان به گویش تبری و نسخه هایی از برگردان و برداشت تازی نامه به این گویش یافت شده که از روی آن ها می توان دریافت که گویش تبری در قرن های نخستین پس از اسلام تازيان دارای ادبیات گسترده ای بوده است.
مجموعه ای از دو بیتی های تبری که به "امیری" سرشناس و به شاعری موسوم به "امیر پازواری" منسوب است، در مازندران وجود داشته که "برنهارد درن" خاور شناس روسی نسخه آن ها را به دست آورده و زیر عنوان "کنزالاسرار" در سن پترز بورگ (یا - سن پطرز بورغ) با برگردان ترجمه پارسی چاپ کرده است. مقدسی می نویسد که زبان اهالي تبرستان به زبان ولایت قومس و جرجان نزدیک است، جز آن که در آن شتابزدگی هست.
در ضمن مازندرانی با گیلکی فرق دارد! اشتباه نفرماید!(dariush )
- سه شنبه 6 شهريور 1403-0:59
تمام نویسندگان قدبمی طبرستان و مازندران نام این زبان را طبری ذکر کردند ولی روستاییان غرب مازندران زبان خود را گیلکی و گالشی مینامند و حتی نواحی در شرق مازندران زبان خود را تاتی مینامند ولی نام مازندرانی و مازرونی از بقیه نام رایج تر هست احتمالا زبان طبری شامل چند گویش به اسم مازندرامنی و گیلکی و گالشی و تاتی میشه حتی برخی نواحی که به زبان طبری صحبت میکنند زبان خودشونو کتولی و الیکایی و ... مینامند
- پنجشنبه 22 تير 1402-1:36
اولا زبان طبری یک زبان هست و گویش نیست.
دوما هر زبانی به چند گویش تقسیم میشود و زبان طبری هم شامل گویش های مازرونی و گیلکی و گالشی و تاتی و کتولی و الیکایی و طالقونی میشود. چرا این را میگوییم چون طبری زبان ها در نواحی مختلف زبان خود را با نام هایی همچون مازرونی و گیلکی و گالشی و تاتی و کتولی و الیکایی و طالقونی مینامند.
مثلا طبری زبان های رامسر زبان خود را گیلکی مینامند ولی در کوهستان رامسر زبان خود را گالشی مینامنذ.
یا مثلا طبری زبان های علی آباد و فاضل آباد زبان خود را کتولی مینامند.
یا مثلا طبری زبان های گلوگاه و کلباد و خلیل محله زبان خود را تاتی مینامند.
یا مثلا طبری زبان های ساری زبان خود را مازنی و مازرونی مینامند ولی برخی روستاهای دودانگه زبان خود را گالشی مینامند و برخی روستاها زبان خود را گلکی مینامند.
یا مثلا طبری زبان های گرمسار و آرادان زبان خود را الیکایی مینامند.
یا مثلا طبری زبان های طالقان زبان خود را طالقونی مینامند.
پس ما با چند گویش رو به رو هستیم که نام های مختلفی دارند و همگی زیرمجموعه زبان طبری هستند.
گزارش کنگره زبان‌شناسی اوراسیا 
نخستین نمایش فیلم مستند کارگردان مازندرانی در سینما حقیقت؛ 
دربارۀ استاد «فردوس مجیبی» 
نویسنده و پژوهشگر فرهنگ عامه مطرح کرد: 
