درود به همه دوستان
در مورد صحت کتب تاریخی
همین اندازه کفایت میکند که کشف دو عدد سکه با درج نام پادشاه و درج سال ضرب معادلات یک کتاب تاریخ را زیر سوال برد
دیگه سازه هایی با این عظمت جای خود دارد

در تاریخ طبرستان از ابن اسفندیار آورده شده :
«اسپهبد خورشید؛ جمله عزیزان و اولاد و حرم را با دیگر متعلقان که از خواص و بطانه و معتمدان او بودند با خزانه بالای دربند کولا
به راه آرم[آریم سوادکوه]، بُرد، که طاقی است که این ساعت[613 قمری] آن را عایشه کرکیلی[گرگیلی] دز گویند. در آن طاق ده ساله آب در خُنبها[مخازن] کرده و غله و نان ودیگر ذخیره مُعد بود و ساخته، و دری بر آن طاق نهاده که به پانصد مرد برگرفتندی و به پانصد مرد فرو نهادندی از سنگ خاره....«(ابن اسفندیار،1320 : 176) .
پس روشن هست : که طاق بالای دربند کولا بوده و دربند کولا در جاده آرم قرار داشته است. در اینجا ابن اسفندیار از دژ و پناهگاهی با نام طاق که بسیار مستحکم و با استحکامات و ساختار دست نیافتنی که انبارهای غلات و مخازن آب آن تا 10 سال کفایت می کرد در دوران محاصره سخن آورده، که باید توجه داشته باشیم به «جز غار-دژ اسپهبدان» = «دژِ طاق» در دوآب سوادکوه مازندران، مورد دیگری با این مشخصات نه در گذشته و نه در حال، ما سراغ داریم. مورخانی مانند؛ (ابن فقیه،محمد بن جریر طبری،یاقوت حموی،ذکریای قزوینی و ..) اشاره کرده اند که در هنگام تازش تازیان به تبرستان، اسپهبد به مکانی با عنوان حصن الطاق= دژِ طاق پناه می برد و نشانی های ایشان از دژِ طاق تقریبا همانست که ابن اسفندیار هم اشاره کرده است.
پس به یقین؛ دربند کولا باید در محدوده پاین دست غار-دژ اسپهبدان در سوادکوه و در حدود دوآب- خطیرکوه قرار گرفته باشد. پس بررسی های میدانی خود را متمرکز در این محور کرده و چند تنگ و دربند در این محور مورد بررسی قرار گرفت، که در نهایت، تنگه آریم در پایین دست کوه لاپ کمر که دژِ طاق در آن قرار گرفته همان دربند کولاست که سر راه باستانی آرم قرار دارد؛ که از پای روستاهای امافت کنگلو-آریم و می گذرد. میر تیمور مرعشی در وقایع قرن دهم قمری، با گویش تبری آن از تنگهِ سَرِ کُلا[= سر تنگه کولا] در سوادکوه سخن آورده است.
بقایای دربند کولا و سرتنگه و بن تنگه هنوز دیده می شود و بلندی های دامنه جنوبی رشته کوه نروخرو و سازه کنگلو بر آن مشرف هستند.

• صداقت در نقل قول !!پاسخ به این دیدگاه 0 1
  چهارشنبه 23 مرداد 1398-13:34

  قول ها در ارتباط با تنگه کولا از قول مورخان گاه متفاوت است و شما ظاهراَ از منبعی معتبر در اینجا نقل می کنید . اما بنا به میل خود در آن دست می برید مثلاَ اینجا آرم را [ آریم سواد کوه ] می دانید و به خواننده اینگونه القا می کنید که مورخ چنین گفته است . یا در جایی دیگر کرکیلی را [ گرگیلی] می نویسید ؛ نه به این دلیل که قدما " گ " را هم "ک " می نوشتند بلکه فقط به این دلیل که شما اینگونه خواسته اید . از قول میر تیمور مرعشی تنگه سر کِلا را تنگه سَرِ کُلا می نویسید تا برای مخاطب به [ تنگه سرکولا ] شبیه تر باشد .

با عنایت به مقاله " دربندکولا آوردگاه راهبردی اسپهبدان تبرستان در برابر اعراب" که زیر نظر اساتید خبره به رشته تحریر در آمده ودر نشریه معتبر علمی پژوهشی " پژوهش های باستان شناسی ایران" به چاپ رسیده ومنابع موثقی که دراین مقاله به آن ارجاع شده وموقعیت سیاسی ، جغرافیایی واستراتژی مطرح شده در آن زمان جایگاه درست دربند کولا همان سرتنگه آریم کنگلو رابه ذهن متبادر می کند . از طرفی وجود غار اسپهبد خورشید ، راه باستانی ، قلاع واستحکامات دفاعی و قلعه کنگلو خود شاهد بر درستی این نظر است.

• خود گویی .......پاسخ به این دیدگاه
  يکشنبه 13 مرداد 1398-8:59

  ..... عجب مرد هنرمندی ! !
• حسینپاسخ به این دیدگاه 0 1
  شنبه 12 مرداد 1398-10:29

  جناب سوادکوهی گرامی! نویسندگان مقالۀ مورد نظر شما تمام منابع را دقیق ندیده اند و بیشتر باستان شناس هستند تا مورخ. باید ابتدا تمام متونی که درین باره سخن گفته اند تحلیل شود. من موافقم که دربند کولا و دژ اسپهبد خورشید در سوادکوه اند اما آنجایی نیستند که جناب سامان توفیق می گویند.

سلام. به چند مبحث اشاره کردیدو و این که دربند کولا در نوشته های من از سوادکوه تا گنبد نبوده، .... یک بار دیگر بخوانید. علی یوسفی اولین باستان شناس بوده که به بالاترین نقاط غار رسیده. اصطلاخ دکتری باستان شناسی را اوردم نه برای اینکه دانشجو هستید یا نه. اما بدانید مدیر پروژه اسپهبد خورشید نیستید. شما از سال 1380 در حال کار بودید اما چطور اقای سورتیجی شما را سال 1387 به بنده معرفی کردند برای همراهیتان.... امیدوارم پیروز باشید بدون کینه.

درود بر سایت مازندنومه، میگم من یک دیدگاه دیگر بیان کردم، ولی انتشار نیافت؛ میشه بپرسم چرا؟

هر کسی رفت کارشناسی باستانشناسی خوند الان میگه من باستان شناسم!باز خوبه اسم تنگه کولا هنوزم روش هست و گرنه اینا ادعا داشتن مرکز اسپهبدان هستن هه

• حسینپاسخ به این دیدگاه 2 0
  شنبه 5 مرداد 1398-12:1

  تنگۀ کولا به هیچ وجه کولای فعلی نیست نام های روستاهای مازندران در جاهای مختلف تکرار شده اند شما باید متن ابن اسفندیار را به همراه متون تاریخی دیگر بارها بخوانید و آنها را تحلیل کنید سپس دایرۀ تحقیق میدانی تان را فراتر از کولای فعلی ببرید تا تنگۀ کولا را پیدا کنید.

  • به هیج وجهپاسخ به این دیدگاه 0 3
    يکشنبه 6 مرداد 1398-0:51

    حسین آقا ! " به هیچ وجهی " که گفتید ضعف استدلال شما را نشان می دهد . گفته اید تنگه کولا به هیچ وجه کولای فعلی نیست . برادر من ! نام کولا ، یک وجه با اهمیت در مورد مکان مورد بحث شما است و حتی از زبان خودتان هم شنیده میشود .

    • حسینپاسخ به این دیدگاه 1 0
      يکشنبه 6 مرداد 1398-22:52

      برادر من درست است که علوم انسانی به ویژه تاریخ و در اینجا جغرافیای تاریخی مانند علوم طبیعی آزمایشگاه ندارد و وقایع آن تکرارپذیر نیستند و نسبی تر است اما این به این معنی نیست که هیچ جا با قاطعیت نتوان حرف زد؛ نام کولای فعلی در 1000 سال پیش احتمالاً کولا نبوده و اگر هم بوده کولای مورد نظر ابن اسفندیار نیست؛ شما باید چند بار منابع تاریخی مانند تاریخ طبری، المختصر البلدان ابن فقیه همدانی، معجم البلدان یاقوت حموی و... را بخوانید و پایتان را از کولای فعلی فراتر نهاده در جاهای دیگر هم تحقیق میدانی کنید تا مکان تنگۀ کولا و دژ اسپهبد خورشید برایتان مشخص شود.

      • تشکیک بیمارگونه !پاسخ به این دیدگاه
        شنبه 12 مرداد 1398-23:33

        شک کردن بد نیست اما نه از نوع بیمار گونه اش . این که فقط بگویید با گدشت هزار سال نام ها امکاناَ عوض می شوند ویا این که به مخاطبتان بگویید برو چند بار منابع تاریخی به قول شما مانند تاریخ طبری، المختصر البلدان ابن فقیه همدانی، معجم البلدان یاقوت حموی و... را بخوان !
        بهتر است این کتاب ها که گفتید را خودت چند و چندین بار بخوان و از درون آنها چیزی بفهم و ردیه بنویس . تا زمانی که این کار را نکرده اید و دلیلی را نیافته اید ایراد شما به نوشته دیگران بی جاست .

        • حسینپاسخ به این دیدگاه 1 0
          يکشنبه 13 مرداد 1398-8:5

          جناب تشکیک بیمارگونه! این کتاب ها که گفته ام را چندین بار خوانده ام و چیزی هم درآورده ام و انتشار هم خواهم داد؛ سخن من این نیست که "نام مکان ها امکاناً عوض می شود" بلکه یقیناً عوض شده است، شما به مسیر حرکت سپاهیان به سمت تنگۀ کولا دقت کنید می بینید که ربطی به کولای فعلی ندارد. نام ها تکرار می شوند مثلا نام آمل یا رشت یا... این که امروز روستایی به نام کولا در جنوب ساری داریم کافی نیست که بگوییم همین تنگۀ کولا است.

          • درآورده ام و انتشار هم خواهم داد!!پاسخ به این دیدگاه
            يکشنبه 13 مرداد 1398-15:51

            اپیدمی " درآورده ام و انتشار هم خواهم داد " دامن بسیاری را گرفته از جمله دامن شما حسین آقا . وقتی که کم می آورید می گویید بعداَ خواهم نوشت یا بعداَ خواهم گفت . مرد حسابی حرفی برای گفتن اگر آماده کردی بیا بگو . آخر حرف مفت هم حدی دارد .

            • حسینپاسخ به این دیدگاه
              چهارشنبه 16 مرداد 1398-0:33

              هر کس کتاب معجم البلدان یاقوت حموی را بخواند متوجه می شود که توصیفات یاقوت دربارۀ دژ طاق اسپهبد خورشید ربطی به غار لاپ کمر و یا مکانی در نزدیکی کولای فعلی ندارد.
            • حسینپاسخ به این دیدگاه
              چهارشنبه 16 مرداد 1398-0:15

              جناب در آورده ام و انتشار خواهم داد! من کم نیاوردم اما نمی توانم پیش از انتشار برای شما تمام قصه را بگویم؛ این که می گویم کتاب های فلان و فلان را بخوان حرف مفت نیست؛ خواستم بقیه آنها را بخوانند تا نتیجه گیری خودشان را داشته باشند؛ به نظر من تنگۀ کولا، ربطی به کولای فعلی ندارد. اگر نمی خواهید نخوانید؛ شما بدون دیدن منابع که برخی شان ترجمه هم نشده اند می گویید کولا همین کولای فعلی است؛ بسیار خوب نخوانید تا دیگران زودتر از شما اشکال این ادعا را بگیرند.

              • پاسخ به این دیدگاه
                چهارشنبه 16 مرداد 1398-10:28

                فرض کنید که یاقوت از آن طاق معروف متفاوت با ابن اسفندیار و یا مرعشی اشاره می کند . اولاَ روایت او چرا مرجح است ؟ ثانیاَ مگر اشاره کوتاه یاقوت به موضوع چه اندازه زحمت دارد که از نقل آن برای مخاطبتان خودداری می کنید ؟

آقای محترم این ادعا را چه کسی می پسندد که شما بفرمایید :
(( با قاطعیت تمام به شما می گویم، غار-دژ اسپهبد خورشید در تنگه دوآب سوادکوه و دربند کولا هم مطابق با شناسایی نگارندگان در مقاله «دربند کولا؛ آوردگاه اسپهبدان تبرستان در برابر اعراب» و مستندات ارائه شده در سرتنگه سوادکوه = سر تنگه ی کولا و در پایین دست کوه لاپ کمر و دژِ طاق= غار-دژ [اسپهبدان یا اسپهبد خورشید]قرار دارد و هردو در سوادکوه کنونی (کوه قارن باستانی) هستند.)) کدام سند تاریخی مبنای حرف شما است ؟ چه کسی اول بار چنین حکایتی نوشت ؟ این آوردگاه خیالی شما در سرتنگه سوادکوه به کدام دسته از اسپهبدان ربط پیدا می کند ؟ لا اقل دو نفر از اسپهبد ان خیالی تان را با مستنداتی که ارائه می دهیدنام ببرید .

جناب سامان توفیق! من مقالۀ شما را خواندم و از آن استفاده هم کردم، از این که برای کشف جغرافیای تاریخی طبرستان تلاش می کنید سپاسگزارم؛ من موافقم که دژ اسپهبد خورشید و تنگۀ کولا در سوادکوه اند اما آن ها را در جایی دیگر از سوادکوه ـ غیر از آنجاهایی که شما حدس زده اید ـ می دانم. کوه قارن باستانی هم اگرچه شامل سوادکوه می شد اما مرکزیت آن جای دیگری بود.

اگر منابع قدیم تاریخی را بیشتر جستجو کنیم و راه های قدیمی مالرو را در نظر بگیریم تنگۀ کولا و دژ اسپهبد خورشید هم پیدا می شود.

• ایران بانپاسخ به این دیدگاه 1 1
  چهارشنبه 2 مرداد 1398-11:41

  غار-دژ اسپهبد خورشید در تنگه دوآب سوادکوه و دربند کولا هم مطابق مقاله «دربند کولا؛ آوردگاه اسپهبدان تبرستان در برابر اعراب» و مستندات ارائه شده در سرتنگه سوادکوه = سر تنگه ی کولا و در پایین دست کوه لاپ کمر و غار-دژ اسپهبد خورشید قرار دارد.

  • حسینپاسخ به این دیدگاه 0 1
    شنبه 5 مرداد 1398-11:58

    نخیر برادر من به هیچ وجه آنجا نیست شما متون تاریخی مانند مختصرالبلدان ابن فقیه همدانی و یاقوت حموی و... را بارها و بارها بخوانید خواهید دید که نیست.
  • خوده خودشه پاسخ به این دیدگاه 1 0
    شنبه 5 مرداد 1398-5:52

    ایران بان ، همون شه حرف عاشقه

    • سامان توفیق ؛ نگارنده مقاله دربند کولا آوردگاه راهبردی اسپهبدان تبرستان در برابر اعراب و مدیر مجموعه غار-دژ اسپهبدان مازندرانپاسخ به این دیدگاه 1 0
      سه شنبه 22 مرداد 1398-14:20

      با درود و احترام
      اینجانب به همه دیدگاهها احترام می گذارم و باور دارم، دانش با نقد تکمیل گشته و پیشرفت خواهد کرد. اما در بیان دیدگاه های مان باید مستندات هم برای پذیرش مخاطب ارائه شود و اشراف منتقد در آن موضوع و تحصیلات و تخصص مرتبط عناصر اصلی هستند و نباید هرگز شور و احساسات جانبدارانه و شهر گرایانه یا قوم گرایانه، چشم ها را بسته و اندیشه مان را گمراه کند! در نهایت هم بهتر است، قضاوت و نتیجه گیری را به خوانندگان و مخطابان آن نوشتار بسپاریم.

      • بی تعارف !پاسخ به این دیدگاه 1 1
        پنجشنبه 24 مرداد 1398-17:28

        با سلام و احترام ْ
        پیش تر در همین جا به دلیل عنوان مقاله تان " " دربند کولا آوردگاه راهبردی اسپهبدان تبرستان در برابر اعراب " " از شما خواسته شد دو اسپهبد که آوردگاهشان با اعراب در محل مورد نظر شما است را نام ببرید . کماکان منتظر پاسخ شما

        • مهدیپاسخ به این دیدگاه
          جمعه 26 آذر 1400-19:51

          باسلامت عزیزان دربند کولا یا تنگ کولا رامن بلدم اگر کسی آدرسش را خواست وبرایش مهم هست یه شماره بزاره.بهشت گم شده رامن بلدم.
        • سامان توفیقپاسخ به این دیدگاه 2 0
          دوشنبه 4 شهريور 1398-17:31

          این که در این آوردگاه چه اسپهبدانی با اعراب درگیر شده اند، در مقاله آورده شد. بر اساس منابع :
          1- اسپهبد خورشید
          2- اسپهبد ونداد هورمزد
          3- اسپهبد مازیار
          به این منابع دست اول ارجاع کنید :
          تاریخ طبرستان ابن اسفندیار، تاریخ طبری، البلدان از ابن فقیه، معجم البلدان از یاقوت حموی و...

          • پاسخ به این دیدگاه 0 1
            يکشنبه 10 شهريور 1398-7:50

            1- از پناه گرفتن کسان اسپهبد خورشید در مکانی بالا تر از تنگه کولا شنیدیم ولی از نبرد او با اعراب به قول شما در آوردگاه تنگه کولا کسی چیزی نگفت . اگر شما چیزی از آن می دانید ضمن استناد لطفاً نقل قول کنید .
            2- نبرد با فراشه توسط ونداد هرمز در تنگه کولا به راه آرم و زارم اتفاق افتاده است راهی که ساری قدیم را به دامغان می رساند . شما نشانی زارم را چه تعبیر می کنید ؟
            3- نبرد مازیار با اعراب را ، در تنگه کولا ،با ذکر سند نشان دهید البته نه فقط بدون هدف و با ذکر نام چند کتاب تاریخی که البته این کار درست نیست .